Verslag Workshop: De rol van gepromoveerde leraren in het vo
Door: Lidewij van Gils en Loes Mulders
Hoe kunnen gepromoveerde docenten een extra rol van betekenis spelen in hun school? Lidewij en Loes starten de workshop met een filmpje waarin Maartje, een promoverende vo-docent, vertelt over de rol die ze als onderzoeker binnen haar school kan vervullen. Vervolgens nemen Loes en Lidewij de deelnemers mee in een enquête die 33 gepromoveerde vo-docenten hebben ingevuld.
De enquête is ingevuld door docenten uit vrijwel alle schoolvakken, maar een meerderheid gaf klassieke talen. De meeste docenten hebben een vakinhoudelijk onderzoek gedaan. Van de 33 respondenten is ongeveer de helft pas na hun promotietraject les gaan geven.
Heeft de school de respondent geholpen tijdens het promotietraject?
Op deze vraag antwoordde een kleine meerderheid dat zij niet door hun school geholpen zijn, maar een groot deel van de respondenten is natuurlijk pas na hun promotie les gaan geven… Verschillende docenten geven aan dat facilitering belangrijk is, bijvoorbeeld om een congres te kunnen bezoeken. Een quote ter illustratie: “Vooral voor docenten die lesgeven én tegelijk promoveren: denk aan facilitering, aan gebruik maken van de expertise die er vervolgens is of komt en maak daar gebruik van.”
Hoe verandert/verbetert het eigen functioneren van de docent?
In eigen schoolvakgebied: voor het eigen functioneren heeft het promotietraject veel uitgemaakt. Wat de respondenten vaak aangeven is dat ze een bredere kennis van hun schoolvak / vakgebied hebben gekregen. En je wordt natuurlijk getraind in het doen van onderzoek, wat je ook weer kunt meenemen in je lespraktijk. Een respondent vindt het “een voorbeeldfunctie voor de leerlingen om te blijven leren en daarin de diepte te zoeken.”
Vakoverstijgend/onderwijskundig: respondenten geven aan dat hun organisatorische en onderzoeksvaardigheden zijn verbeterd door het promotietraject. Ook kunnen ze beter aangeven hoe wetenschap werkt. Een deelnemer aan de workshop geeft aan dat veel van deze vaardigheden tegenwoordig ook al in de lerarenopleiding aan bod komen. Maar deze breng je dan toch naar een hoger niveau door een promotietraject.
In de school / organisatorisch / beleid: de respondenten geven aan dat ook binnen de school hun functioneren verbeterd is, bijvoorbeeld doordat ze een netwerk en meer zelfvertrouwen hebben opgebouwd. Een respondent geeft aan: “Een mate van helicopterview, procesmatig denken, het vertrouwen dat ik complexe zaken overzie.”
Hoe kan de gepromoveerde docent van nut zijn voor de school?
De boodschap van de respondenten hierin is: Nodig ons uit aan tafel, laat de school er ook van profiteren en niet alleen de individuele docent! Bijvoorbeeld door gepromoveerde docenten “meer te betrekken bij informatievoorziening over het WO, maar ook in onderwijskundige processen of veranderingen daarin.”
Discussie
Tijdens de discussie bleek dat op diverse scholen (van de deelnemers) er helemaal geen gepromoveerde docenten zijn, terwijl sommige scholen zo’n promotieonderzoek juist aangrijpen om iets binnen de school uit te zoeken of uit te werken. Het zou in ieder geval goed zijn als scholen (teamleiders en docenten) meer bekend zijn met de onderzoeksbeurzen voor leraren. Tot slot nog een tip van een deelnemer: er zijn nu alleen docenten bevraagd, bevraag in een vervolgonderzoek ook vooral de schoolleiders en teamleiders over de rol van gepromoveerde leraren in het vo.