Door wie en voor wie?

KBA Nijmegen

Jaarlijks stopt ongeveer een kwart van alle instromers in het Nederlandse hoger onderwijs in of direct na het eerste jaar met hun studie. Zij stappen over naar een andere opleiding of verlaten het hoger onderwijs voorgoed. Het hoge percentage uitval onder eerstejaarsstudenten komt ook in andere landen voor en er is al veel onderzoek naar verricht. De verklaringen voor de uitval die in de onderzoeksliteratuur worden aangedragen dienen – impliciet of expliciet – vaak als uitgangspunt voor hogeronderwijsinstellingen (soms in samenwerking met scholen voor voortgezet onderwijs en/of mbo-instellingen) om interventies te initiëren ter voorkoming van studieuitval. Niet altijd is echter duidelijk welke redeneerlijnen er ten grondslag liggen aan deze interventies. Ook wordt lang niet altijd onderzocht of en waarom de interventies effectief zijn. KBA Nijmegen heeft op verzoek van NRO een inventarisatie uitgevoerd van potentieel succesvolle interventies ter voorkoming van vroege studieuitval in het hoger onderwijs. De populaire term ‘de eerste 100 dagen in het hoger onderwijs’ is daarbij breed opgevat; we hebben gezocht naar interventies die zich afspelen rondom de overgang naar hoger onderwijs. Dat kunnen dus zowel interventies voor als na de poort zijn; voorafgaand aan of volgend op de entree in het hoger onderwijs. De database die de studie heeft opgeleverd, reikt praktisch bruikbare en onderbouwde kennis aan voor hogeronderwijsinstellingen die maatregelen overwegen om de overgang naar hoger onderwijs te versoepelen. De vergelijkende analyses leiden tot meer inzicht in de werkzaamheid en overdraagbaarheid van interventies en de witte vlekken in de beschikbare kennis.

Monitor beleidsmaatregelen hoger onderwijs 2021-2022 | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl

Kamerstuk (22-08-2022), het rapport bevat de 10e editie van de Monitor beleidsmaatregelen hoger onderwijs. De monitor brengt de gevolgen in beeld van beleidsmaatregelen voor hoger onderwijs vanaf 2010. Dit rapport bevat de gegevens tot en met studiejaar 2021-2022.

Vereniging Hogescholen

Met het dashboard studiesucces, uitval en studiewissel (4 april 2022) is het mogelijk om per instroomcohort het percentage te zien dat na een bepaald aantal jaar een diploma heeft behaald, is uitgevallen of van studie is gewisseld. Hierbij is het mogelijk om gegevens te bekijken per instelling, per opleiding en zelfs per instelling * opleiding. Ook kan de doelpopulatie aangepast worden.

Bovenaan het dashboard staan tabbladen waarmee kan worden gewissel van kengetal (studiesucces, uitval en studiewissel). Ook kan in dit menu worden doorgeklikt naar splitsingen naar één of twee studentkenmerken.

Feiten en cijfers – Universiteiten van Nederland

In het dashboard van Universiteiten van Nederland staat een overzicht van kerncijfers in het onderwijs (o.a. ingeschreven studenten, bachelor instroom, masterinstroom, studiesucces in de bachelorfase (na 1 jaar), ontwikkeling uitgegeven diploma’s, arbeidsmarkt afgestudeerden e.d.). Er kan tevens per onderwijsinstelling gefilterd worden.

Eindrapport – De eerste honderd dagen in het hoger onderwijs; een overzichtsstudie

Deze overzichtsstudie naar de oorzaken en achtergronden van studieuitval in het eerste jaar en interventies om deze studieuitval tegen te gaan, is gebaseerd op literatuurstudie, analyse van de geïnventariseerde interventies en twee expertmeetings met landelijke deskundigen. Vanwege de beoogde praktijk- en beleidsgerichtheid van deze overzichtsstudie vormt het systematisch overzicht van (bewezen) interventies (in Deel II) het zwaartepunt van deze publicatie. Daarbij is niet alleen gekeken naar ‘de eerste 100 dagen’, maar breder naar interventies rondom de overgang naar het hoger onderwijs.

Gezamenlijke Ambitie Studentenwelzijn

In het hoger onderwijs is aandacht voor studentenwelzijn. Hogescholen en universiteiten bieden (financiële) ondersteuning. Vanuit gemeenten kunnen studenten in aanmerking komen voor financiële ondersteuning in de vorm van de Studietoeslag. En in sommige gevallen kunnen studenten via DUO in aanmerking komen voor een extra jaar prestatiebeurs, verlenging van de diplomatermijn en kwijtschelding van (een deel van) de studieschuld. De wijze waarop hogescholen en universiteiten invulling geven aan de ondersteuning, verschilt. De uitgangssituatie is goed, maar er is ruimte en noodzaak voor verbetering, zo blijkt uit de jaarlijkse rapportages van de Nationale Studenten Enquête en de Monitor Beleidsmaatregelen. Zoals de grotere uitval van studenten met een functiebeperking en de psychische klachten onder jongvolwassenen. De koepelorganisaties VSNU en Vereniging Hogescholen, de studentenbonden ISO en LSVb, de Universiteit voor Humanistiek en het ministerie van OCW onderstrepen hun gezamenlijke verantwoordelijkheid voor studentenwelzijn en het belang hier blijvend aandacht voor te hebben. De genoemde partijen hebben gezamenlijk de knelpunten geïdentificeerd en gekeken naar mogelijke verbeteringen rondom studentenwelzijn. Hieruit volgt dat zij gezamenlijk vijf ambities rondom studentenwelzijn uitspreken. Hierbij is ook gebruik gemaakt van het actieplan Studentenwelzijn . Het is aan de individuele instellingen om hier, samen met de medezeggenschapsorganen en eventueel met ondersteuning van experts, verdere invulling aan te geven.