Netwerkbijeenkomst 4 april 2023: Lerarentekort

OPeRA nodigt u uit voor de netwerkbijeenkomst Lerarentekort op dinsdag 4 april aanstaande van 13:30 tot 16:00 uur (inloop vanaf 13:00 uur).

De urgentie van het lerarentekort is onverminderd hoog. Leraren gaan met pensioen, de huidige instroom in de lerarenopleidingen is onvoldoende om het tekort op te kunnen vangen en een deel van de gestarte leraren stroomt binnen een jaar of vijf weer uit. De continuïteit van kwalitatief goed onderwijs voor ieder kind staat onder druk.

Tijdens deze netwerkbijeenkomst presenteren sprekers Eric Westhoek (voorzitter College van Bestuur Hogeschool IPABO en lid Taskforce Lerarentekort Amsterdam), Maryse Knook (bestuurder-directeur OSB Amsterdam), dr. Marco Snoek (lector Leren & Innoveren, HvA) en Marcelle Hobma (projectleider Regionale Aanpak Personeelstekort – Talent als Docent en Projectleider opleidingsschool ROSA) een overzicht van maatregelen en goede voorbeelden voor het behoud van startende leraren en het anders organiseren van onderwijs. De bijeenkomst wordt geleid door Frank Zuijdam (voorzitter Regiegroep OPeRA).

Aanmelden

U kunt zich aanmelden voor deze netwerkbijeenkomst via dit inschrijfformulier. Deelname is kosteloos. Aanmelding is mogelijk tot maandag 3 april 12:00 uur.

Locatie

Hogeschool van Amsterdam, Wibauthuis, zaal 01B17 (1e etage)
Wibautstraat 3 in Amsterdam
Route en bereikbaarheid

programma 13:30 – 16:00 uur – inloop vanaf 13:00 uur
borrel 16:00 – 16:45 uur

Programma

Tijdens deze netwerkbijeenkomst gaan sprekers Eric Westhoek, Maryse Knook, Marco Snoek en Marcelle Hobma dieper in op de aanpak van het lerarentekort. Zij geven een overzicht van de strategieën en maatregelen om het lerarentekort tegen te gaan, zowel regionaal als landelijk. Vervolgens zoomen zij in op twee focuspunten waar de scholen invloed op kunnen uitoefenen:

Focuspunt 1: Goede voorbeelden van wat er gedaan kan worden om onderwijs-professionals te behouden, toegespitst op startende leraren.

Focuspunt 2: Goede voorbeelden van het anders organiseren van het onderwijs
– levendige schoolweek – met behoud van onderwijskwaliteit.
N.B. Het uitgangspunt blijft dat het lerarentekort weggewerkt dient te worden.

Subgroepen
Na deze vier presentaties gaan de aanwezigen uiteen in subgroepen om naar aanleiding van deze focuspunten aanvullende ideeën te inventariseren en te reflecteren op mogelijke toepassing in de praktijk. Iedere school en instelling is anders en vraagt om een unieke aanpak. Dagvoorzitter Frank Zuijdam vraagt ter afsluiting de deelnemers kort de belangrijkste ideeën plenair te delen.

Presentaties

Overzicht van strategie en maatregelen tegen lerarentekort
Door Eric Westhoek – voorzitter College van Bestuur Hogeschool IPABO en lid Taskforce Lerarentekort Amsterdam

Nooit eerder stond het lerarentekort zo hoog op de agenda bij de betrokkenen in het onderwijs op alle niveaus als nu. Een ambitieuze minister ziet de oplossing in de vorming van bovenbestuurlijke regionale samenwerking (de RATO). Welk probleem lossen we met deze maatregelen op en aan welke focuspunten wordt in de nieuwe lerarenagenda voor Amsterdam gewerkt? En kunnen die focuspunten een inspiratie zijn voor de gehele regio?

Eric Westhoek gaat in zijn presentatie in op de landelijke, regionale en lokale strategie en executie van deze strategie om het lerarentekort te reduceren. En hij duidt de betekenis van die ontwikkelingen voor de regio, de scholen, de leraren, de besturen en lerarenopleidingen.

Behoud van startende leerkrachten: Meer tijd, minder eenzaamheid, meer perspectief
Door dr. Marco Snoek – lector Leren & Innoveren, Hogeschool van Amsterdam

Het behoud van startende leraren staat – mede door het lerarentekort – hoog op de agenda. Allereerst staat Marco Snoek in zijn presentatie stil bij de onderliggende oorzaken die de start in het beroep van leraar zo lastig maken. Vervolgens kijkt hij naar noodzakelijke condities voor het behoud van startende leraren.

In deze bijdrage gaat Snoek in op vijf essentiële elementen: tijd, ondersteuning, eenzaamheid versus verbondenheid, cultuur en perspectief. Daarbij neemt hij als uitgangspunt dat het behoud en de ondersteuning van startende leraren niet los staat van een schoolbreed perspectief op het beroep van leraar als een breed, collegiaal en dynamisch beroep.

Begeleiden van startende onderwijsprofessionals – zij-instromers  
Door Marcelle Hobma – projectleider Regionale Aanpak Personeelstekort – Talent als Docent en Projectleider opleidingsschool ROSA

Zij-instromers in het beroep van docent zijn zowel aankomende als startende leraren. Dit vraagt een specifieke begeleiding waarin zowel het leren als het goed landen in de school centraal staat. Hoe kun je op je school zorgen voor een goed begeleidingsklimaat voor deze groep van leraren? Hoe bereid je de begeleiders van deze leraren goed voor op wat de zij-instromers nodig hebben?

In deze presentatie gaat Marcelle Hobma in op inzichten die binnen de regio’s Zuid-Kennemerland en Groot-Amsterdam zijn opgedaan en geeft ze inspirerende voorbeelden. Alvast een tipje van de sluier: een gerichte professionalisering van de begeleiders in je school en een goede samenwerking met de opleiders van de lerarenopleidingen zijn een goed begin.

Anders organiseren van onderwijs, met behoud van onderwijskwaliteit – levendige schoolweek
Door Maryse Knook – bestuurder-directeur, OSB Amsterdam; voorzitter Raad van Toezicht, Stichting Samenwerkende Basisscholen Alkemade; bestuurslid, secretaris, Coöperatie VO

Maryse Knook gaat tijdens haar presentatie in op andere vormen van onderwijs en het betrekken van derden. Leerlingen geven aan meer interactief les te willen krijgen en buiten de gangbare boeken te willen leren. Docenten geven aan meer tijd te willen voor aandacht voor leerlingen en vakontwikkeling. Hoe maken we van het lerarentekort een kans om te voldoen aan de wensen van leerlingen en docenten én verhogen we de kwaliteit van het onderwijs? Eén van de speerpunten van de Taskforce Lerarentekort is de levendige schoolweek. Knook benoemt voorbeelden zoals de Week van de Ambitie maar ook de dilemma’s waar zij voor staat.

Leestips

Anders organiseren in het voortgezet onderwijs. Inventarisatie van de verschillende vormen van anders organiseren en de gevolgen ervan voor Onderwijsmedewerkers.
Dit onderzoek van VOION brengt vormen van anders organiseren in kaart en inventariseert hoe het werk van onderwijsmedewerkers erdoor verandert. De bevindingen en inzichten kunnen behulpzaam zijn en mogelijk ook een rol spelen bij het streven naar personeelsbehoud en het terugdringen van personeelstekorten.

Kansrijke inductie van startende leraren
Het Platform Samen Opleiden & Professionaleren geeft in deze publicatie achtergrondinformatie over goede begeleiding van startende leraren (gericht op uitwerking hiervan in de praktijk), gebaseerd op relevant recent onderzoek.

Vanuit het project Persoonlijk Assistent van de Leraar (PAL) worden studenten ingezet binnen het voortgezet onderwijs; zij ondersteunen leerlingen. Daarnaast worden studenten aangemoedigd om voor het beroep van leraar te kiezen: www.palvoordeklas.nl. Inmiddels is dit binnen StudentinzetopSchool ook een landelijke samenwerking met tien partijen/universiteiten: www.studentinzetopschool.nl

Co-Teach Informatica programma
Co-Teach informatica biedt VO-scholen de mogelijkheid het vak informatica aan te bieden, zonder vakdocent. Het lerarentekort in dit vakgebied is groot, maar de waarde van het vak is cruciaal in onze digitale wereld. Het Co-Teach Informatica programma zet naast een online leerlijn, IT-experts in als gastdocent, om zo informatica op school mogelijk te maken. Co-Teach Informatica is een breed gedragen initiatief, van o.a. de VO-raad, universiteiten en het bedrijfsleven.