Netwerkbijeenkomst 21 juni 2022: Generieke vaardigheden

Op dinsdag 21 juni 2022 organiseerde OPeRA een netwerkbijeenkomst met als thema ‘Generieke vaardigheden’. De gastsprekers waren Jeroen Sijbers (leerplanontwikkelaar voortgezet onderwijs, Stichting Leerplan Ontwikkeling), Martijn Koek (hoofddocent Talendidactiek, Hogeschool van Amsterdam) en Izaak Dekker (onderzoeker lectoraat Didactiek van de Bètavakken en de Faculteit Onderwijs en Opvoeding, Hogeschool van Amsterdam). De locatie was het Montessori Lyceum Oostpoort aan de Polderweg 3 in Amsterdam.

Lees hier een verslag van deze bijeenkomst.

Kijk hier de netwerkbijeenkomst terug:

Thema: generieke vaardigheden
In opdracht van SLO en het ministerie van OCW is er onderzoek gedaan onder opleiders in mbo, hbo en universiteit naar de competenties die instromende leerlingen in het hoger onderwijs nodig hebben. Tijdens de netwerkbijeenkomst wordt de aanstaande curriculumherziening gepresenteerd. Vervolgens gaan we in op actueel onderzoek op het gebied van kritisch denken in het vo (hoe kritisch denken en literatuuronderwijs elkaar kunnen versterken) en zelfregulerend leren in het ho (hoe doelen stellen helpt uitval te voorkomen).

NB: Deze onderzoeken zijn losstaand van het onderzoek van SLO en OCW uitgevoerd; ze zijn gekozen vanwege de raakvlakken met de gesignaleerde aandachtspunten. Er wordt een vertaalslag van theorie naar praktijk gemaakt. Tijdens de bijeenkomst is er gelegenheid om interactief uit te wisselen met deelnemers en sprekers.

1. Curriculumherziening in het vo: wat betekent dit voor het ho? (Jeroen Sijbers)
Begin 2022 start de actualisatie van de examenprogramma’s Nederlands, moderne vreemde talen, wiskunde, natuurwetenschappelijke vakken en maatschappijleer. SLO doet dit samen met het onderwijsveld. Het rapport wordt hierbij als input gebruikt. In de presentatie zal worden ingegaan op de uitkomsten van het onderzoek onder opleiders in het hoger onderwijs en de consequenties voor de aanstaande curriculumherziening.

2. Hoe literatuuronderwijs en kritisch denken elkaar kunnen versterken (Martijn Koek)
Dat kritisch denken een belangrijke vaardigheid is om te ontwikkelen bij leerlingen en studenten staat voor de meeste docenten en beleidsmakers buiten kijf. Maar tegelijkertijd is de vraag: hoe doen we dat effectief? Welke cognitieve processen dienen we dan te stimuleren? Martijn Koek ontdekte in zijn onderzoek dat literatuuronderwijs en kritisch denken elkaar kunnen versterken. Hij presenteert de inzichten die hij daarbij opdeed en enkele taken voor literatuurlessen die ertoe doen. Ook bespreekt hij met de deelnemers wat we met deze inzichten zouden kunnen in het onderwijs: in de literatuurlessen en daarbuiten.

3. Hoe doelen stellen helpt uitval te voorkomen (Izaak Dekker)
“Life crafting”: Een effectieve opdracht voor het verbeteren van de aansluiting. Bij de start van een opleiding in het hoger onderwijs wordt er impliciet vaak veel zelfstandigheid van studenten verwacht. De begeleiding bij het aanleren van zelfstandige studievaardigheden (en breder: het zelfstandig leven) is nog voor verbetering vatbaar. Izaak onderzocht een set van opdrachten waarmee studenten aan het begin van de studie worden geholpen bij het formuleren en prioriteren van hun doelen en het vertalen van deze doelen naar concrete plannen voor de uitvoering en monitoring. Studenten die deze opdracht kregen behaalden significant meer studiepunten en vielen minder vaak uit dan studenten die een placebo-opdracht kregen aan het begin van de studie. In de presentatie vertelt Izaak hoe deze opdrachten er concreet uitzien, hoe ze werken en wat erbij komt kijken om dit te implementeren.

Gastsprekers
Jeroen Sijbers is werkzaam binnen de afdeling voortgezet onderwijs als leerplanontwikkelaar natuur & techniek bij Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO). Hij heeft een bijzondere interesse voor de rol van technologie in het curriculum en leren voor duurzame ontwikkeling. Er zijn verschillende projecten waarbij hij betrokken is, zoals de leerplankundige analyse van de PISA-resultaten en de begeleiding van docenten Mens & Natuur binnen het programma actualisatie kerndoelen en examenprogramma’s. Hiervoor was Jeroen coördinator van het aansluitingsnetwerk vo-ho voor Wageningen Universiteit.

Martijn Koek is hoofddocent Talendidactiek bij de Hogeschool van Amsterdam. Dit jaar is hij gepromoveerd op een benadering van literatuuronderwijs waarin kritisch denken en literaire interpretatie samenkomen in Kritisch Literair Begrijpen. Het onderzoek is verricht in het kader van Dudoc Alfa.

Izaak Dekker is onderzoeker voor het lectoraat Didactiek van de Bètavakken en de Faculteit Onderwijs en Opvoeding (FOO) van de Hogeschool van Amsterdam. Voor het lectoraat houdt hij zich bezig met onderzoeksprojecten in het kader van ‘Smart Education’: een programma gericht op toepassingen van kunstmatige intelligentie in het onderwijs. Voor de FOO organiseert hij experimenteel onderzoek naar interventies die studiesucces, binding en welzijn van studenten kunnen verhogen. Tijdens zijn promotieonderzoek deed Izaak onderzoek naar het studiesucces en welzijn van studenten in het educatieve en economische domein. Tevens heeft hij als hoofddocent bij de Master Leren en Innoveren van Hogeschool Rotterdam en als filosofiedocent in het basis- en voortgezet onderwijs gewerkt.