Wetenschapsknooppunt Amsterdam breidt uit naar alfa- en gammadomeinen

23 mei Wetenschapsknooppunt Amsterdam breidt uit naar alfa- en gammadomeinen

De Wetenschapsknooppunten zijn opgericht om basisscholen te ondersteunen bij hun Wetenschap & Techniek onderwijs, van waaruit een focus op bètawetenschappen is ontstaan. Sinds 2021 vraagt de Wet Burgerschap van het basisonderwijs dat zij leerlingen competenties aanleren zoals mediawijsheid, debatteren en je eigen mening vormen. De alfa- en gammadomeinen hebben hierin veel te bieden. Daarom breiden de UvA en VU het Wetenschapsknooppunt Amsterdam uit met domein-breed aanbod. 

Een bekende activiteit van de Wetenschapsknooppunten is Meet The Professor, een evenement waarbij professoren scholen in de omgeving op de fiets bezoeken. Een ander mooi voorbeeld is het citizen science project Alle Scholen Verzamelen waarbij basisschoolleerlingen uit het hele land bijdragen aan een echt onderzoek, bijvoorbeeld naar de kwaliteit van het Nederlandse rivierwater. De Wetenschapsknooppunten geven hun activiteiten vorm via de didactiek van Onderzoekend & Ontwerpend leren, waarbij kinderen leren zelf antwoorden op hun vragen te zoeken. Zo leren de kinderen niet alleen over een thema, maar ontwikkelen zij ook bredere 21ste-eeuwse vaardigheden. Het Amsterdamse aanbod wordt sinds 2010 georganiseerd door de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica van de UvA en is daardoor sterk bèta-georiënteerd. 

Wetenschap is meer dan bèta alleen
Het is belangrijk dat het maatschappelijk beeld van wetenschap breder is dan bèta alleen. De pandemie, klimaatverandering, en de oorlog in Oekraïne maken duidelijk dat de toekomstige generatie voor uitdagingen staat die niet met techniek alleen opgelost kunnen worden. De medische wetenschappen leverden vaccins, maar filosofen waren nodig in het maatschappelijk debat over vaccinatieplicht. Hoe de lasten van klimaatverandering gedeeld worden is een politieke vraag en in de oorlog lijken bommen en misinformatie even belangrijk. Om de democratische rechtsstaat te laten functioneren is het belangrijk dat kinderen 21ste-eeuwse vaardigheden opdoen zoals kritisch denken, communiceren en probleem oplossen. Helaas bleek uit onderzoek van ResearchNed dat juist kritisch denken één van de vaardigheden is die kinderen op school onvoldoende aanleren. 

Wet Burgerschap
De overheid erkent de noodzaak kinderen weerbaar te maken in een complexe wereld. De nieuwe Wet Burgerschap (2021) verplicht het basisonderwijs burgerschapsonderwijs te leveren waarmee kinderen de vaardigheden aanleren die nodig zijn om te functioneren in de democratische rechtsstaat. Uit een enquête die we via TeacherTapp hielden, bleek dat het basisonderwijs in de beginfase is van implementatie van burgerschapsonderwijs. De Wetenschapsknooppunten hebben het onderwijs veel te bieden in het kader van burgerschapsonderwijs. De universiteit is een vrijplaats voor kritisch denken, en vanuit de alfa-/gammadomeinen wordt veel onderzoek gedaan dat relevant is voor Burgerschapsthema’s. 

Pilot met breder aanbod gericht op wetenschapswijsheid leerkrachten
In 2021 heeft de VU een pilot georganiseerd om het aanbod van het Wetenschapsknoopppunt Amsterdam te verbreden naar de alfa-/gammadomeinen. In deze pilot organiseerden we drie webinars met thema’s uit de verschillende domeinen: de hersenen (bèta), motivatie (gamma) en afwijkende overtuigingen (alfa). Om wetenschapswijsheid van leerkrachten te bevorderen, boden we toegankelijke lezingen met veel ruimte voor vragen, in samenwerking met de jonge wetenschappers van de Amsterdam Young Academy, een VU-UvA collectief van veelbelovende wetenschappers. Door samen te werken met de lerarenopleiding van de iPABO, coördinatoren W&T en leerkrachten sluiten we het aanbod nog beter aan op het basisonderwijs. We zijn trots dat we op deze manier kunnen bijdragen aan de maatschappelijke opdracht van de universiteit. Hiermee is het mogelijk om – samen met het Pre-University College en Bètapartners – een leerlijn over wetenschap te ontwikkelen. Houd de website van het Wetenschapsknooppunt Amsterdam in de gaten voor onze activiteiten. 

Auteur: Katinka van der Kooij (coördinator Wetenschapsknooppunt Amsterdam / universitair docent Bewegingswetenschappen, VU)