Studentenwelzijn in Amsterdam en omstreken

Training ‘Klaar met corona?!’ helpt HvA-studenten om vooruit te kijken

Sinds eind februari 2021 kunnen studenten van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) meedoen met de training ‘Klaar met corona?!’. Deze training is ontstaan vanuit een samenwerking tussen het Studentendecanaat en informatiecentrum Student Info, beide onderdeel van de afdeling Studentenzaken. In een werkgroep namen zij het huidige aanbod van trainingen en workshops van Studentenzaken onder de loep en kwamen tot de conclusie dat er iets miste.

Sandra Scheffel (projectmedewerker/trainer Student Info): “Om de behoeftes van studenten en de ontbrekende stukjes in onze dienstverlening in kaart te brengen, hebben we gebruik gemaakt van de resultaten uit een HvA-breed onderzoek naar studentenwelzijn in coronatijd. Daaruit hebben we verschillende kernwoorden gehaald en naast het huidige aanbod aan workshops en trainingen gelegd. Al veel studenten maken gebruik van ons aanbod waarin we verschillende dingen aanbieden rond omgaan met stress, plannen en focus. Er ontbrak echter nog iets over hoe je om kan gaan met deze uitdagende situatie: studeren in coronatijd. Met ‘Klaar met corona?!’ willen we onze studenten daarbij helpen.”

Laagdrempelig
De nieuwe training ‘Klaar met corona?!’ is ontwikkeld als een laagdrempelige activiteit voor HvA-studenten die het heel lastig vinden om in deze tijd te studeren. “Tijdens de training is er ruimte om frustraties en ergernissen met elkaar te delen en kunnen studenten ‘hun ei’ kwijt. We kunnen deze situatie niet voor studenten oplossen, maar we kunnen wel naar ze luisteren en ze de ruimte geven om even heel erg te balen. Om er eens écht bij stil te staan dat het stom is,” vertelt Anke van der Wilt (studentendecaan FMR). “De training is dus niet bedoeld om alle gruwel weg te poetsen, maar juist om het een plek en erkenning te geven.”

Mopperen en opladen
Vanuit die erkenning proberen Anke en Sandra de deelnemers uit te nodigen om weer anders te gaan denken. “Vanuit de ontlading die studenten ervaren als ze even met gelijkgestemden kunnen klagen, mopperen en piekeren ontstaat er ruimte om weer op te laden en weer dingen te willen doen. Van daaruit maken we een begin bij het opbouwen van een positieve mindset. Samen met de studenten kijken we wat ze kunnen doen om er ondanks de beperkingen iets van te maken. Dat doen we door samen terug te dromen over de leuke dingen die je voor corona deed en je verlangens uit te spreken,” legt Anke uit. “Dan zullen veel studenten erachter komen dat de dingen die je mist vaak nog steeds kunnen.”

Glimlachen en vooruitkijken
Tijdens de training krijgen de studenten verschillende vragen en oefeningen die hen uitnodigen om anders te gaan denken. Samen gaan ze daarover in gesprek. “Aan het einde hopen we de studenten een klein zetje te hebben gegeven om weer af en toe een glimlach op hun gezicht te krijgen, fijne ervaringen weer aan te zwengelen en vooruit te kijken. Als studenten van elkaar zien dat ze kleine ideeën hebben om het allemaal weer wat leuker te maken geeft dat hoop. Die kleine beweging kan uiteindelijk een grotere beweging in gang zetten,” aldus Sandra.

Aan het einde van de training gaan de studenten weg met een eigen actieplan, én met een nieuwe ervaring: zo’n training als deze doe je immers ook niet iedere dag!

Studenten over hun welzijn, studievoortgang en betrokkenheid in coronatijd

Hogeschool Inholland onderzocht de invloed van de coronatijd na de zomer van 2020 op het welzijn, studieverloop en de betrokkenheid van Inholland studenten (Adrichem et al., 2021). Daartoe interviewden zij vijftig studenten. We delen hier de belangrijkste resultaten rondom het welzijn.

De resultaten laten een somber beeld zien. Studenten geven aan dat zij aangewezen zijn op online lessen. Zij missen interactie en ook het contact met medestudenten en docenten. Het online onderwijs biedt minder structuur voor het studentenleven van alledag. Doordat de crisis “zo lang duurt” neemt de motivatie voor de meeste studenten af; de rek is eruit. Hun welzijn staat onder druk, ze bewegen minder en ervaren meer “dipjes”. De weinige lichtpuntjes als niet vroeg opstaan, minder reistijd, autonomie over je eigen tijdsindeling en lekker uitslapen wegen daar geenszins tegenop.

De rek is eruit
Studenten geven aan dat ze minder energie hebben en meer stress ervaren. Ze hebben het drukker, missen een uitlaatklep en hebben behoefte aan sociale steun. Ze maken zich soms ook zorgen over hun toekomst. Vrouwelijke studenten lijken meer last van stress te hebben dan mannelijke studenten. De situatie waar studenten nu in zitten – thuis zijn, online onderwijs, weinig tot geen sociaal contact en fysieke afstand tot leeftijdsgenoten – sluit niet aan bij hun levensfase en dit heeft invloed op hun persoonlijke ontwikkeling.

Er is tijdens de interviews aan de studenten gevraagd wat helpt om het welzijn van studenten in deze tijd te verbeteren. Het meest werd genoemd om ondanks de beperkingen, toch met elkaar in contact te blijven. Om met elkaar te praten; zorgen te delen. Of iemand te zoeken om samen mee te studeren. Ook ontspannen, bewegen, sporten en naar buiten gaan werden veel genoemd, naast zorgen voor een duidelijke dag- en weekstructuur.

Aanbevelingen
Op basis van de interviews zijn de volgende aanbevelingen geformuleerd met betrekking tot studentenwelzijn.

Persoonlijke aandacht
Controleer regelmatig hoe het met de studenten gaat, bij voorkeur één-op-één of in kleine groepen. Het is van belang dat docenten of begeleiders hierbij een proactieve rol aannemen.

Houd kwetsbare studenten in de gaten
Neem contact op met studenten die zich een tijdje niet hebben laten zien bij de lessen en houd kwetsbare groepen extra in de gaten. Verwijs indien nodig door naar een decaan.

Zorg – waar mogelijk – voor fysieke ontmoetingen
Kijk goed naar wat wel mogelijk is en bied studenten die niet thuis kunnen studeren de ruimte om toch het gebouw te kunnen betreden.

Naast deze aanbevelingen is er ook een infographic gemaakt die gebaseerd is op de tips die de studenten zelf hebben gegeven tijdens de interviews.

Meer weten?
Lees meer over dit onderzoek: Adrichem, L., Meijer, J., De Jong, M.A., Toonen, S., De Boer, M.R., Woelders, C.S, & Kappe, F.R. (2021). Vier muren en een scherm. Lectoraten Studiesucces en Diversiteitsvraagstukken. Haarlem: Hogeschool Inholland

Om studenten te helpen om te gaan met stress, ongemak en eenzaamheid heeft de UvA allerlei vormen van hulp. Van vrijetijdsbesteding in coronatijd tot hulp van coaches en (student)psychologen. De hulp, tips en informatie staan op deze studentenpagina omschreven. Een overzicht van het aanbod:

Huisartsenpraktijk UvA biedt een gratis E-Health module
De zelfhulp E-Health module wordt aangeboden voor UvA-studenten en medewerkers. De volgende onderwerpen komen aan bod: omgaan met coronastress, eenzaamheid bij corona of thuiswerken.

Podcast Voiced Vulnerabilities: studenten delen hoe ze deze moeilijke tijd ervaren
UvA-psychologiestudent Seung Ju Kim is een speciale podcastserie gestart waarin studenten onderwerpen bespreken zoals mentale gezondheid en eenzaamheid. Seung Ju Kim gaat door dezelfde ervaringen en moeilijkheden als vele anderen en deelt deze in een veilige omgeving.

Workshops Thuisstuderen
De studentendecanen geven elke twee weken een korte workshop over omgaan met thuisstuderen. Uitdagingen van het thuis studeren zoals afleiding en het ontbreken van structuur worden besproken en studenten maken een concreet studie- en studeerplan.

Studentenpsychologen
Voor studenten die behoefte hebben aan een gesprek zijn er de studentenpsychologen. De psychologen bieden, zeker ook in tijden van corona, een luisterend oor.

Gesprek bij de studieadviseur
De studieadviseurs bieden ondersteuning als studenten met iemand willen praten over hun studie, voortgang en twijfels. De studieadviseurs zijn telefonisch of online bereikbaar.

Samen iets doen
Naast hulp bij studeren en psychologische ondersteuning zijn er ook verschillende initiatieven gericht op het (weer) ontmoeten en zien van medestudenten:

• UvAWalks: een wandeling maken met een andere student.
• Wondr Walk: vier weken een wandeling maken met iemand anders.
• Niluk app: biedt ontmoetingen met anderen.
• Stichting Eet Mee: het organiseren van video etentjes.
• UvA Health Week: ieder voorjaar organiseert de UvA een Health Week. Tijdens deze week kunnen studenten en medewerkers o.a. gratis sportlessen, meditatieworkshops en interessante lezingen rondom gezondheid volgen.

In december 2020 zette de VU de vragenlijst ‘Studentenwelzijn en corona’ uit onder haar studenten. De bijna 5.000 studenten die de vragenlijst invulden, gaven hun algemene welzijn gemiddeld een 6,1 en een derde van de studenten gaf hun eigen welzijn een onvoldoende.

Studenten missen het contact met studiegenoten en docenten en de activiteiten buiten de studie. Ook ervaren studenten veel stress met betrekking tot het online onderwijs en de toetsing. Veel studenten hebben behoefte aan mentale hulp om gemotiveerd en geconcentreerd te blijven op de studie. Hiervoor lanceerde de VU al voor de kerst het online platform Studentenwelzijn en veiligheid en breidt het aanbod aan ondersteuning voor studenten verder uit, bijvoorbeeld middels studentenpsychologen en samenwerking met de studieverenigingen.

Een afdeling binnen de VU die al extra investeerde in het welzijn van haar studenten is de afdeling Computer Science. Selma Zaghow is opleidingscoördinator van de afdeling, Elisavet Intoumpor is Online Learning Support Specialist. Elisavet is in september jl. aangenomen door de afdeling om studenten te ondersteunen bij het online onderwijs.

Wat deed jullie doen beslissen om speciaal iemand voor de studenten aan te nemen?
Selma: “Tijdens de eerste lockdown hoorden we weinig over de problemen van studenten. We waren druk met de abrupte omschakeling voor docenten naar het digitale onderwijs. Maar intussen maakten we ons steeds meer zorgen over de studenten. De studieadviseurs waren druk met het opvangen van hen die zich durfden uit te spreken en we ontvingen signalen dat zelfs de academisch sterkste studenten moeite hadden met studeren. Daarnaast was er nog een grote groep waar we niks van hoorden, maar waar we wel zeker van wisten dat ook zij het moeilijk hadden.

Sara Lusini, collega programmacoördinator van Computer Science, en ik hebben allebei gewerkt aan een Amerikaanse universiteit. Daar is het normaal voor studenten om extra ‘studie support’ te krijgen. Toen er aan het begin van het academische jaar wat budget vrijkwam, wisten we dat zo’n rol binnen onze afdeling in de huidige onderwijssituatie van grote waarde zou zijn. We wilden geen programma of app of iets dergelijks om de studenten te ondersteunen, maar echt een extra persoonlijk aanspreekpunt. We hebben Elisavet aangenomen omdat ze een achtergrond heeft in psychologie en in het online onderwijs, daarnaast is ze heel praktisch en open. Volgens mij begrijpt zij de studenten heel goed, en dat is het belangrijkst in deze situatie.”

Hoe gaat een Online Learning Specialist te werk?
Elisavet: “De problemen die door corona zijn ontstaan, zijn nieuw. Daarom moest ik eerst een goed beeld krijgen van waar de studenten tegenaanlopen. Ik heb mijzelf geïntroduceerd in colleges, vertelde dat ik hen kwam helpen met het online onderwijs en vroeg om zo ongefilterd mogelijk mijn survey in te vullen. Ik wil vooral laagdrempelig zijn, makkelijk te benaderen. Blijkbaar is dat gelukt, want er zijn 217 surveys ingevuld, een gigantische opkomst!

In de survey konden ze aangeven of ze een persoonlijke afspraak met mij wilden. De meesten wilden dat. Tussen oktober en februari heb ik al meer dan 160 persoonlijke afspraken gemaakt met studenten. Ze lopen tegen veel verschillende dingen aan en weten vaak niet waar ze terecht kunnen met hun vragen. Ze kunnen dan naar mij toekomen met een vraag, ik probeer ze zelf te helpen of ik verwijs ze door naar de juiste persoon. Ik ben een soort mediator tussen de student en de universiteit. Het verschil tussen mij en de studieadviseurs is denk ik dat ik iets laagdrempeliger ben om op af te stappen, en dat ik al voor corona uitbrak ervaring had met online onderwijs en dus al relatief veel weet over de problemen die daarbij komen kijken. Maar uiteindelijk praat ik vooral met de studenten over persoonlijke dingen.

Naast de persoonlijke gesprekken, probeer ik de studenten met elkaar te verbinden en in contact te brengen door middel van Canvas updates en workshops die ik om de week aanbied. Tijdens deze workshops haak ik echt in op hún problemen waarover ze mij hebben verteld en waar ik vervolgens meer onderzoek naar heb gedaan om oplossingen voor ze te vinden.”

Wat zijn de belangrijkste problemen die je tegenkomt, en hoe help je de studenten daarmee?
Elisavet: “Wat uit de survey is gebleken, is dat weinig motivatie en uitstelgedrag de grootste problemen zijn. Studenten verliezen hun motivatie, omdat ze zich niet meer een onderdeel van een groep voelen, wat juist één van de belangrijkste dingen is wanneer je begint met studeren. In plaats van het gevoel te hebben onafhankelijk van je ouders te worden, voelen ze zich geïsoleerd en hebben weinig sociale interactie. Om met deze problemen om te gaan, geef ik ze workshops over timemanagement. Eigenlijk gaat het niet om wat ze daar leren over timemanagement, maar juist over dat ze met elkaar praten en van elkaar horen waar ze mee worstelen. Het helpt ze vaak namelijk al heel veel als ze horen dat andere studenten van precies dezelfde dingen last hebben en zij niet de enige zijn met eenzame gevoelens. Ik verpak het dus als een workshop waar ze iets in leren, en gebruik het eigenlijk als een moment waarop ze nieuwe mensen leren kennen en een verbondenheid voelen.

Iets anders waar we nu mee bezig zijn, is het ‘study-buddy’ programma. Hierbij kunnen studenten meedoen in een duo aan een competitie om een app te creëren. Als duo kan je dan leuke prijzen winnen. Er liggen hele leuke ideeën op tafel, bijvoorbeeld een soort Tinder voor studenten om een maatje te vinden, met wat persoonlijkere vragen over hobby’s en interesse.”

Selma: “Wat ook heel fijn is aan Elisavet is dat ze zo dicht bij studenten staat dat ze snel doorheeft waar er gaten zitten in de informatievoorzieningen van de universiteit naar de student toe. Bijvoorbeeld, toen veel studenten bij haar aangaven bang te zijn om fraude te plegen, constateerde ze dat de informatie naar studenten toe over plagiaat tekortschoot. Zo konden we hier snel op inspringen en extra specifieke informatie delen.”

Wat raden jullie andere opleidingen aan?
Selma: “Natuurlijk om zelf ook zo iemand als Elisavet aan te nemen! Mocht daar op dit moment geen budget voor zijn, begin dan met het uitzetten van een goede vragenlijst zodat je inzicht krijgt in waar jouw studenten tegenaan lopen en wat ze (de)motiveert. Op basis hiervan kan je misschien al tips geven, bijvoorbeeld aan docenten hoe ze een grote groep nieuwe studenten virtueel op hun gemak kunnen laten voelen bij het stellen van vragen.”

Elisavet: “Het luisterend oor is inderdaad het belangrijkst.”

Auteur interview Computer Science: Anne-Carien Schüller (VU)